Kadın Hakları Komisyonu, kadınların soyadını kullanma hakkının ellerinden alınmasına tepki gösterdi

(ESKİŞEHİR) – Eskişehir Barosu Kadın Hakları Komisyonu’ndan Funda Güney Kökçınar, kadınların evlendikten sonra bekarlık soyadlarını tek başına kullanmasının önüne geçen düzenlemeye tepki gösterdi. Kökçınar, “Kadınların medeni birer varlık ve eşit birer vatandaş olarak toplumsal hayatta yer alabilmeleri için en temel haklardan biri kendi soyadını kullanabilme hakkının ellerinden alınması kabul edilemez” dedi.

Eskişehir Barosu Kadın Hakları Komisyonu, kadının soyadıyla ilgili 9. Yargı Paketi’nde yer alan düzenlemeyle ilgili açıklama yaptı. Komisyon adına konuşan Funda Güney Kökçınar, şunları söyledi:

“9. Yargı Paketi olarak bilinen kanun teklifi, TBMM gündemine sunuldu. Teklif içeriğinde, Anayasa Mahkemesi’nin 22 Şubat 2023 tarihli kararı ile eşitlik ilkesine aykırı olması nedeni ile iptal edilen, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun ‘kadının soyadı’ başlıklı 187. maddesi de bulunmaktadır. Kanun teklifi TBMM Adalet Komisyonu’nda 12 Temmuz 2024 tarihinde kabul edildi. Hukuka, cinsiyet temelli eşitlik ilkesine ve temel haklara aykırı olan ve bizler için ‘kazanılmış hak’ olarak kabul edilen soyadı hakkımıza ilişkin yapılan bu kanun teklifini kesinlikle kabul etmiyoruz.

“Kadın hareketinin 25 yılda verdiği mücadele ile kazanıldı”

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesini ‘cinsiyet temelinde eşitlik ilkesine uygun olmadığı’ gerekçesiyle iptal etmişti. 28 Ocak 2024 tarihi itibarıyla da karar yürürlüğe girmişti. Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği hüküm maddelerinden sonra kadınlar artık evlendikleri eşlerinin soyadlarını almak zorunda değildi. Bu kararla tabiri caizse uzun yıllardır, bu konuda emek sarf edenler için artık net bir aşama daha atlanmış ve sonuç alınmıştı. Kadın hareketinin 25 yıldır verdiği mücadele sonrası alınan bu karar en büyük kazanılmış haklarımızdan olmuştur.

“İktidarın ilk hedefi kadınlar”

Ne var ki iktidar, artık Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına, normlar hiyerarşisini hiçe sayarak uymamayı alışkanlık haline getirmiş ve tabii ki iktidarın yine ilk hedefi kadınlar olmuştur. 9. Yargı Paketi’ndeki kanun teklifine göre, kadınlara sadece kendi doğum soyadlarını kullanma hakkı tanınmış, kocasının soyadını almak konusunda da kadınlar özgür bırakılmamıştır. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 9. Yargı Paketi’ndeki düzenlemede, hükmün Adalet Komisyonu’nda aynı şekilde korunduğunu ancak Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerine atıf yapılarak yeni bir düzenleme gerçekleştirildiğini söylemiş ise de teklifteki düzenleme, Anayasa Mahkemesi’nin kararını karşılamak şöyle dursun iptal edilen düzenlemenin hemen hemen aynısıdır.

“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ile de örtüşmektedir”

Anayasa Mahkemesi’nin, kadın-erkek soyadı eşitliğini sağlamak amacıyla vermiş olduğu karar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ile de örtüşmektedir. Bununla birlikte, iktidar partisinin TBMM’ye sunduğu ve TBMM Adalet Komisyonu tarafından kabul edilen yasa teklifi, cinsiyet temelli farklı işlemi devam ettirerek Anayasa Mahkemesi’nin kararına ve uluslararası sözleşmelere açıkça aykırıdır. İktidar tarafından, soyadı konusunda da kadının eşitliğinin bilinçli olarak sağlanmasına izin verilmeyerek aile içi eşitliğe zarar verilmektedir. Kadınların medeni birer varlık ve eşit birer vatandaş olarak toplumsal hayatta yer alabilmeleri için en temel haklardan biri kendi soyadını kullanabilme hakkının ellerinden alınması kabul edilemez.

“Tüm kadınları tepki göstermeye davet ediyoruz”

Kazanımlarımızdan asla vazgeçmiyoruz, kadının soyadı konusunda eşitlik sağlanıncaya, kadınlar evlenmeden önceki soyadlarını dava açmak zorunda kalmaksızın tek başına kullanabilme hakkını elde edinceye kadar yürütülecek mücadelenin Eskişehir Kadın Hakları Komisyonu olarak parçası olacağımızı kamuoyuna bildiriyoruz. Kadınları, TBMM’deki tüm siyasi partileri, baroları, sivil toplum kuruluşlarını, kazanılmış bir hakkı gasp eden yeni yasal düzenlemeye karşı tepki göstermeye çağırıyoruz.”